Fundusze Norweskie – Norweski mechanizm finansowy

Na co możesz otrzymać dofinansowanie w 2023 roku? Poznaj program FENG

W oczekiwaniu na środki przewidziane w nowej perspektywie finansowej warto zapoznać się z bieżącymi możliwościami wsparcia we wdrażaniu innowacyjnych technologii, produktów i rozwiązań w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego (NMF). Co do zasady, norweskie projekty badawcze (Norway grants and the EEA – European Economic Area grants) mają za zadanie zmniejszać nierówności społeczne i ekonomiczne w strefie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Odbiorcami funduszy norweskich są kraje członkowskie UE z Europy Południowej i Środkowej oraz obszaru Morza Bałtyckiego, które mogą otrzymać pomoc finansową od państw-darczyńców na projekty badawcze realizowane właśnie w ramach programu. Proces wdrażania norweskiego mechanizmu to nic innego jak bezzwrotna pomoc udzielana innym Państwom ze środków funduszy norweskich.

W 2023 roku mamy do czynienia z kolejną odsłoną edycji funduszy norweskich i EOG (Funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Polska, jako największy Beneficjent III puli oferuje przedsiębiorcom uczestnictwo w tworzeniu konkurencyjnej, zielonej i zintegrowanej społecznie Europy, mając do dyspozycji aż 809,3 mln EUR. Już teraz poprzez NMF sukces odniosło wiele firm działających w obszarach ochrony zdrowia, kultury i środowiska oraz podmiotów zajmujących się tematyką energii odnawialnej i farm wiatrowych. Łącznie w ramach pierwszej i drugiej edycji funduszy norweskich zarekomendowano do dofinansowania ok. 2 700 projektów, przy całkowitej puli pomocowej wynoszącej ponad 1 mld EUR. Programy przewidziane w nowym rozdaniu będą dostępne dla przedsiębiorców do 2024 roku.

Fundusze Norweskie – główne założenia

U podstaw norweskiego mechanizmu finansowego leży globalizacja – postępujący i kluczowy proces, któremu towarzyszy zacieranie się granic, wzrost wymiany handlowej, intensyfikacja międzynarodowej współpracy oraz nieustanny transfer wiedzy, umiejętności i technologii. Postęp niesie ze sobą nie tylko nowe szanse, ale również dysproporcje społeczne i ekonomiczne, których skutki odczuwają kraje o niższych wskaźnikach rozwoju. Powyższy problem został zauważony przez Ministerstwo Rozwoju (wcześniej: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju) w raporcie pt. „Ocena efektów oraz systemu zarządzania i wdrażania Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014 i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014″. Informacje publiczne zawarte w sprawozdaniu podkreślają pozytywny wpływ funduszy norweskich na m.in. budowanie relacji pomiędzy darczyńcami a państwem-beneficjentem oraz rozwój na poziomie lokalnym. W obecnej perspektywie utrzymane zostały dotychczasowe cele norweskiego mechanizmu finansowego na rzecz walki z różnicami społecznymi i ekonomicznymi. Aby przeciwdziałać asymetrii i jednocześnie przyczyniać się do tworzenia konkurencyjnych gospodarek w Europie, fundusze norweskie zakładają pomoc poprzez odrębne programy w następujących obszarach:

• Rozwój przedsiębiorczości i innowacje
• Badania naukowe
• Środowisko, energia i zmiany klimatu
• Sprawy Wewnętrzne
• Rozwój lokalny
• Edukacja
• Kultura
• Zdrowie
• Sprawiedliwość
• Fundusz współpracy dwustronnej
• Pomoc techniczna

Koordynację wdrażania norweskiego mechanizmu finansowego w Polsce powierzono Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. MSWiA natomiast, wywiązując się z zadań operatora programu „Sprawy Wewnętrzne”; wspólnie z Departamentem Funduszy Europejskich, realizuje zadania władzy publicznej mające na celu m.in. udostępnienie informacji o najbliższych naborach. Programy dedykowane są zarówno dla organów pozarządowych i władz publicznych, jak i przedsiębiorstw prywatnych. Głównym założeniem trzeciej edycji funduszy EOG i norweskiego systemu jest wsparcie funkcjonowania każdego aspektu gospodarczego państwa-beneficjenta, w tym m.in.: realizacji zadań publicznych, spraw wewnętrznych, obszarów bezpieczeństwa ruchu drogowego bądź tworzenia warunków do rozwoju innowacyjnych projektów. Środki pochodzące z NSF stanowią ciekawą alternatywę dla przedsiębiorców, którzy nie mogą starać się o pomoc finansową państwa w ramach innych programów krajowych. Poniżej przedstawiono krótką charakterystykę najciekawszych propozycji rozwojowych dla firm.

Badania Naukowe – 110 mln EUR z Funduszy Norweskich

W ramach norweskiego mechanizmu finansowego przewidziano środki na wsparcie badań podstawowych i aplikacyjnych, o które mogą starać się m.in. Instytuty naukowe, naukowcy za pośrednictwem organizacji badawczych oraz przedsiębiorcy. W obszarach tematycznych programu Badania znajdziemy następujące projekty: GRIEG – polsko-norweskie; IdeaLab – interdyscyplinarne/przełomowe oraz POLS – realizowane przez naukowców zagranicznych w polskich placówkach. W działaniach stosowanych uwzględniono projekty: POLNOR 2019 – o różnej tematyce; POLNOR CCS 2019 – w obszarze wychwytywania i składowania CO2 oraz Idealab – przełomowe/interdyscyplinarne. Fundusze norweskie za pomocą programu Badania Naukowe oferują dofinansowanie wynoszące nawet do 100% kosztów kwalifikowalnych w projekcie. Realizacją zadań związanych z promowaniem międzynarodowej współpracy po stronie państwa-darczyńców zajmuje się norweska Rada Badań, która oprócz skutecznego mobilizowania skandynawskich uczonych wspiera doradztwem norweskie podmioty władzy publicznej.

Rozwój przedsiębiorczości i innowacje – 85 mln EUR z Funduszy Norweskich

To program ukierunkowany na zwiększenie poziomu konkurencyjności polskich podmiotów gospodarczych poprzez wsparcie działań zmierzających do powstania i skomercjalizowania nowych produktów bądź usług. Mikro, małe i średnie firmy mogą starać się o dofinansowanie innowacyjnych projektów w obszarze zielonych lub niebieskich technologii (green industry innovation/and the blue growth) oraz poprawy jakości życia (welfare technologies), przy intensywności wsparcia w granicach od 20 do 100%. Dla przedsiębiorczych kobiet przewidziano dodatkową możliwość aplikacji w postaci schematu małych grantów, które odpowiednio wykorzystane mogą przyczynić się do podniesienia kompetencji miękkich i zarządczych w prowadzonej firmie.

Środowisko, energia i zmiany klimatu – 140 mln EUR z Funduszy Norweskich

Mając na względzie dobro naszej planety i rezultat oddziaływania człowieka na środowisko, fundusze norweskie premiują wszelkie działania zmierzające do łagodzenia zmian klimatycznych. W tym celu powstał program realizowany przez 3 postępujące po sobie edycje norweskiego mechanizmu finansowego. Zakres tematyczny programu obejmuje wiele propozycji dla przedsiębiorców, w tym dla firm przemysłowych, komunalnych, producentów ciepła i energii oraz dysponentów elektrowni wodnych. Zależnie od zdefiniowanego obszaru działania, beneficjenci aplikacji mogą otrzymać dofinansowanie na poziomie od 45% do 100% wartości kosztów kwalifikowalnych przewidzianych w projekcie.

Fundusze Norweskie – korzyści i rezultaty

Zachęcamy do zapoznania się z wynikami Ministerstwa promującymi fundusze norweskie w raporcie „Tak dla Funduszy norweskich i EOG”. Poniżej przedstawiono jedynie nieliczne korzyści płynące z realizacji sfinansowanych projektów, które wpłynęły na życie zwykłych obywateli i uzdolnionych przedsiębiorców. Fundusze norweskie reprezentują wykorzystane możliwości, dzięki którym udało się w Polsce m.in.:

• zredukować 113 000 ton CO2 rocznie,
• poszerzyć grupę badawczą o 25 stopni naukowych i tytułów przyznanych przedsiębiorczym kobietom,
• wyposażyć placówki medyczne w 5 500 sztuk nowego sprzętu diagnostycznego i terapeutycznego,
• wpłynąć na jakość kultury poprzez modernizację 22 placówek artystycznych.

Fundusze Norweskie – Podstawowe pytania

Czym są fundusze EOG i fundusze norweskie (The EEA and Norway Grants)
Norweski Mechanizm Finansowy (NMF) i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG), zwane potocznie funduszami norweskimi i EOG to dwa instrumenty finansowe ustanowione przez Państwa Darczyńców (tj. Norwegię, Islandię i Liechtenstein) w zamian za dostęp do wspólnego rynku UE. Co do zasady, finansowanie funduszy norweskich odbywa się wyłącznie przez Norwegię, Mechanizm Finansowy EOG przewiduje wsparcie pochodzące od Norwegii, Islandii i Liechtensteinu – łącznie.

Jaki jest cel funduszy norweskich?
Założeniem funduszy norweskich jest przyczynianie się do zmniejszania różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami zaangażowanymi w realizację celów tych mechanizmów. W trzeciej edycji podobnie jak w poprzedniej głównym celem norweskiego mechanizmu jest udzielenie wsparcia kilkunastu państwom Europy Środkowej i Południowej oraz krajom w obrębie europejskiego obszaru Morza Bałtyckiego.

Fundusz współpracy dwustronnej – kto może starać się o środki?
O dofinansowanie mogą ubiegać m.in. podmioty władzy publicznej (bądź inny podmiot, który wykonuje zadania publiczne), przedsiębiorstwa prywatne, komercyjne i niekomercyjne oraz jednostki naukowe. Należy pamiętać, iż katalog Beneficjentów różni się w zależności od wybranego programu. Wskazanie kto dokładnie może wziąć udział w dedykowanych konkursach, następuje w momencie ogłoszenia naboru, poprzez udostępnienie informacji publicznej przez operatora programu. Do zadań operatora programu należy również informowanie o każdej zmianie w ww. zakresie.

Kto ogłasza nabory wniosków w ramach funduszy norweskich?
Nabory wniosków podawane są każdorazowo do informacji publicznej przez dedykowanego operatora. Wskazany podmiot wykonuje wszystkie obowiązki związane z realizacją zadań przypisanych do programu, tym samym również czynności dotyczące ogłaszania naborów. Przykładowo, aplikując o fundusze norweskie na działania zmierzające do łagodzenia zmian klimatycznych, wniosek należy dostarczyć do Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Jeżeli działalność przyczynia się do realizacji zadań publicznych (tj. podmiot wykonuje zadania władzy publicznej) i interesuje mnie zakres tematyczny programu sprawy wewnętrzne – sprawdzamy jakie dokumenty należy złożyć w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA).

Rozwój przedsiębiorczości i innowacje – 85 mln EUR z Funduszy Norweskich

To program ukierunkowany na zwiększenie poziomu konkurencyjności polskich podmiotów gospodarczych poprzez wsparcie działań zmierzających do powstania i skomercjalizowania nowych produktów bądź usług. Mikro, małe i średnie firmy mogą starać się o dofinansowanie innowacyjnych projektów w obszarze zielonych lub niebieskich technologii (green industry innovation/and the blue growth) oraz poprawy jakości życia (welfare technologies), przy intensywności wsparcia w granicach od 20 do 100%. Dla przedsiębiorczych kobiet przewidziano dodatkową możliwość aplikacji w postaci schematu małych grantów, które odpowiednio wykorzystane mogą przyczynić się do podniesienia kompetencji miękkich i zarządczych w prowadzonej firmie.