Innowacja w perspektywie finansowej 2021-2027 FENG.

Rozpoczęcie nowej perspektywy finansowej na lata 2021-2027 (Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki) niesie ze sobą wiele pytań i kwestii wymagających wyjaśnienia. Przyszli wnioskodawcy, a także Ci, którzy w przeszłości korzystali z dotacji, zastanawiają się, w jaki sposób zmieniły się warunki przyznawania dofinansowania i na jakie aspekty trzeba zwrócić uwagę. Nie ulega wątpliwości, że coraz większy nacisk kładzie się na innowacyjny charakter projektów.

Sprawdź także: Wsparcie dotacyjne w nowej perspektywie FENG 2021-2027.

Innowacja w nowej perspektywie finansowej FENG 2021-2027

W celu zdefiniowania innowacji w kontekście nowej perspektywy finansowej powinniśmy posłużyć się treścią podręcznika Oslo Manual 2018, który określa innowację biznesową jako: „nowy lub ulepszony produkt lub proces biznesowy (lub ich połączenie), który różni się znacząco od wcześniejszych produktów lub procesów biznesowych przedsiębiorstwa i który został wprowadzony na rynek lub wprowadzony do użytku przez przedsiębiorstwo.”

Można zauważyć zmianę podejścia polegającą na ograniczeniu poprzedniej definicji z czterech typów innowacji (produktowa, procesowa, organizacyjna i marketingowa) do dwóch głównych typów: innowacji produktowej i innowacji w procesie biznesowym. Ograniczono niejednoznaczność wymogu istnienia „znaczącej” zmiany poprzez porównanie zarówno nowych, jak i ulepszonych innowacji z dotychczasowymi produktami lub procesami biznesowymi przedsiębiorstwa.

O innowacji możemy mówić wtedy, gdy produkt lub proces biznesowy posiada jedną lub więcej cech, które są znacząco różne od cech zawartych w produktach lub procesach biznesowych dotychczas oferowanych lub wykorzystywanych przez przedsiębiorstwo. Traktując tę definicję za punkt wyjścia, należy bliżej przyjrzeć się innowacji produktowej oraz innowacji w procesie biznesowym.

Innowacja produktowa i innowacja w procesie biznesowym

Innowacja produktowa to nowy lub ulepszony wyrób/usługa, które różnią się znacząco od dotychczasowych wyrobów lub usług przedsiębiorstwa i które zostały wprowadzone na rynek. Powinna zapewniać znaczące ulepszenie jednej lub kilku właściwości lub specyfikacji działania:

• nowe funkcje,
• ulepszenie już istniejących funkcji,
• użyteczność dla odbiorcy.

Odpowiednie cechy funkcjonalne to w tym przypadku jakość, specyfikacje techniczne, niezawodność, trwałość, oszczędność podczas użytkowania, przystępność cenowa, wygoda, użyteczność i przyjazność dla użytkownika.

Innowacja w procesie biznesowym to nowy lub ulepszony proces biznesowy dla jednej lub wielu funkcji, który różni się znacząco od dotychczasowych procesów biznesowych przedsiębiorstwa i który został wprowadzony do użytku. Zarówno nowe, jak i ulepszone procesy mogą wynikać z celów związanych z wdrażaniem strategii biznesowych, redukcją kosztów, poprawą jakości produktów lub warunków pracy, czy też spełnieniem wymogów regulacyjnych. Innowacja w procesie biznesowym może polegać na usprawnieniu jednego lub kilku aspektów jednej funkcji biznesowej lub połączonych różnych funkcji biznesowych.

Może to być zwiększona skuteczność, efektywne wykorzystanie zasobów, niezawodność i odporność, przystępność cenowa, wygoda i użyteczność dla osób zaangażowanych w proces biznesowy.

Należy pamiętać, że aby nowy pomysł, model, metoda lub prototyp mogły zostać uznane za innowację, muszą one zostać wdrożone. Wymóg wdrożenia odróżnia innowację od innych pojęć. Wdrożenie to oddanie do użytku lub udostępnienie do użytkowania innym podmiotom.

Nie podlega wątpliwości, iż kwestia innowacyjności będzie jedną z kluczowych w kontekście rozpatrywania aplikacji w nowej perspektywie finansowej, w szczególności w konkursach organizowanych w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG).

W świetle zapisów Oslo Manual 2018, podejście do innowacji powinno ulec zmianie w porównaniu do poprzedniej perspektywy. Wynika to z szerszego kontekstu samej definicji innowacyjności. Zauważyć można odejście od sztywnego określania innowacyjności produktowej wyłącznie przez pryzmat cech/parametrów/funkcjonalności technologicznych. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku innowacji w procesie biznesowym – za zmianę o znamionach innowacyjności powinno traktować się optymalizację produkcji czy redukcję kosztów wytwarzania produktów bądź usług.

Znaczenie innowacyjności w nowej perspektywie

Środki Europejskie z nowej perspektywy będą wydatkowane w ramach następujących celów:

• Bardziej inteligentna Europa
• Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa
• Lepiej połączona Europa
• Europa o silnym wymiarze społecznym
• Europa bliżej obywateli
• Umożliwienie regionom i obywatelom łagodzenie społecznych, gospodarczych i środowiskowych skutków transformacji w kierunku gospodarki, neutralnej dla klimatu i środowiska.

Nie ulega wątpliwości, iż priorytetowo zostaną potraktowane cele środowiskowe, a na ten obszar w nowej perspektywie zostanie przeznaczonych aż 32,6% środków z alokacji krajowej. To odpowiedni czas, aby zwrócić swoją uwagę w kierunku szeroko pojętych ekoinnowacji. Ponadto, jeszcze trudniej będzie uzyskać dofinansowanie na projekty inwestycyjne, niezawierające elementu innowacyjności, przeprowadzenia prac B+R.

Kwestia innowacyjności ma szczególne znaczenie w kontekście realizacji pierwszego z w/w celów tj. „Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa dzięki promowaniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej”. Przedmiotowy dokument wskazuje na potrzebę utrzymania trwałego wzrostu gospodarczego, zmniejszenie dystansu rozwojowego Polski do UE, niwelowania dysproporcji wydajności między dużymi a małymi przedsiębiorcami podkreślając, że to właśnie podnoszenie innowacyjności przedsiębiorstw będzie miało kluczowe znaczenie w procesie niwelowania wymienionych, negatywnych zjawisk.

Rada Unii Europejskiej zaleca konieczność wzmocnienia innowacyjności gospodarki, poprzez wspieranie instytucji badawczych i stymulowanie ich współpracy z przedsiębiorstwami. Jednym z obszarów, w których ma nastąpić realizacja w/w celu jest wzrost znaczenia badań i innowacji w strukturze gospodarczej kraju oraz wykorzystywanie zaawansowanych technologii. Wynika on głównie z dysproporcji wydatków na badania i rozwój w Polsce (1,2% PKB) i średnią UE (2,1%) oraz udział produktów wysokiej techniki w eksporcie (8,5% dla Polski wobec 17,9% średniej UE). Wskazuje to na konieczność zwiększania zdolności przedsiębiorstw do tworzenia produktów i usług o potencjale eksportowym.

Umowa Partnerstwa wskazuje również na konieczność podążania za trendami cyfryzacji, przyspieszenia procesów automatyzacji i robotyzacji, co zostało określone w innym obszarze: „wzmacnianie potencjału przedsiębiorstw i administracji publicznej na rzecz nowoczesnej gospodarki”.

Dokument wskazuje na konieczność wzmacniania innowacyjności również w wielu innych aspektach: innowacyjności inwestycji w kulturę i turystykę, zwiększania jakości oferowanych usług edukacyjnych, innowacyjnych rodzajów transportu, innowacyjnych rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo ruchu, innowacyjnych technologii przyjaznych środowisku, kreowania kadr, gotowych do szybkiej adaptacji do zmian zachodzących na rynku.

Zmiany opisane powyżej, są korzystne, dające więcej możliwości w zakwalifikowaniu działań do tych charakteryzujących się innowacyjnością. W praktyce powinno się to przełożyć na łatwiejsze uzyskanie pozytywnej oceny w kryteriach odnoszących się do kwestii innowacyjności projektu.